UM Węgrów - podsloneczkiem.wegrow.com.pl

Od kiedy książę Bogusław Radziwiłł sprowadził do Węgrowa szkockich tkaczy, wyrób tkanin stał się specjalnością naszego miasta. Węgrowscy rzemieślnicy tkali wyrafinowane sukno, a mieszkańcy okolicznych wiosek lniane i wełniane tkaniny w wyszukane wzory podlaskie.

Kontynuacją tych pięknych tradycji tkackich było powstanie w Węgrowie po II wojnie światowej Podlaskiej Spółdzielni Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego, zwanej potocznie Cepelią. Spółdzielnię założyła Zofia Tomrle, znawczyni sztuki ludowej, przedwojenna instruktorka wiejska, która trafiła do Węgrowa przypadkiem i tu została do końca życia. Zofię w sposób szczególny zauroczyły tkaniny ludowe, które dostrzegła na targu w Węgrowie. Poznała się natychmiast na wyszukanej technice, oryginalnych wzorach, staranności wykonania. Dzięki operatywności Zofii Tomrle wiejskie kobiety znalazły zatrudnienie i nowe źródło utrzymania, Cepelia zaś zyskała utalentowane pracownice. A tkaniny z Węgrowa trafiły do sklepów w Polsce i zagranicą.

W 1949 roku do Zofii Tomrle zgłosiła się w poszukiwaniu  pracy siostra Dominika Bujnowska. I tak zaczyna się historia artystycznego tkactwa dwuosnowowego, z którego Węgrów słynie do dnia dzisiejszego. Dominika Bujnowska była osobą wyjątkową. Jej niezwykły talent znalazł wyraz w pracach, które tworzyła. Dwuosnowówka była techniką prekursorską, szybko jednak zyskała popularność. Brązowe tkaniny w jasne geometryczne wzory stały się znakiem rozpoznawczym węgrowskiego tkactwa.

 

Zdjęcia prac Dominiki Bujnowskiej z 1952 i 1959 roku pochodzące z albumu autorstwa Aleksandra Jackowskiego i Jadwigi Jarnuszkiewiczowej p.t. „l’art populaire polonais” wydanego przez Wydawnictwo Arkady w 1968 r.

Na swoich tkackich obrazach siostra Dominika opowiadała o życiu podlaskiej wsi. Opisywała dwukolorową wełną pory roku, święta, ludzi, budynki, zwierzęta. Do perfekcji opanowała sztukę kompozycji, jej nieograniczona fantazja tworzyła subtelne wzory, a mistrzowska technika pozwalała je urzeczywistniać. I tak powstały najbardziej znane tkaniny: Droga przez wieś, Las, Grzybobranie, Pasieka w sadzie, Szopka, Wielkanoc, Zima, Cztery pory roku. Obecnie znajdują się w muzeach i prywatnych kolekcjach.

Siostra Bujnowska była również dobrą nauczycielką. Wyuczyła tkactwa wiele kobiet. Jej wybitne uczennice, to Halina Fijołek i Małgorzata Pepłowska. Prace obu pań można podziwiać w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Węgrowie. Tu znajduje się mini muzeum tkaniny podlaskiej i pracownia tkacka, prowadzona przez Małgorzatę Pepłowską.

 

 Małgorzata Pepłowska

Małgorzata Pepłowska, mieszkanka wsi Rucha w powiecie węgrowskim, to uznana artystka ludowa specjalizująca się w dziedzinie sztuki tkactwa dwuosnowowego. Zajmuje się również wycinankarstwem z opłatka, wytwarzaniem rekwizytów obrzędowych (np. palm wielkanocnych) oraz wykonywaniem kwiatów z bibuły. Jej różnorodna działalność plastyczna nawiązuje do najstarszych, tradycyjnych dziedzin regionalnej twórczości artystycznej. Małgorzata Pepłowska podtrzymuje, od ponad 30 lat, dziedzictwo słynnej węgrowskiej tkaczki siostry Dominiki Bujnowskiej i jej uczennicy Haliny Fijołek. Jest również uczennicą znanej wycinankarki Czesławy Rowickiej ze wsi Górki Grubaki w gminie Korytnica. Artystka aktywnie promuje swoją twórczość oraz tradycje podlaskie uczestnicząc w licznych imprezach: jarmarkach, kiermaszach, spotkaniach folklorystycznych, wystawach. Prowadzi warsztaty tkackie, uczy dzieci i młodzież tradycyjnych regionalnych technik zdobniczych. Jej prace znajdują się w zbiorach muzeów w Polsce i zagranicą, m.in. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Pokazywane były na wystawach m.in. w Pekinie i Nowym Jorku. Otrzymywała za nie najwyższe laury w różnorodnych konkursach. Warto wspomnieć kilka z nich: Ministerstwo Kultury przyznało jej stypendium na rozwijanie twórczości rękodzielniczej w zakresie tkactwa dwuosnowowego, jest laureatką XIII edycji konkursu „Nagrody Marszałka Województwa Mazowieckiego”, jak również nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” – niezwykle prestiżowego wyróżnienia. Małgorzata Pepłowska utkała m.in. piękny cykl dywanów: „Cztery pory roku”, „Wiosna”, „Lato”, „Jesień”, „Zima”. Do prac szczególnie cenionych w jej dorobku należy seria tkanin ilustrująca zabytki Węgrowa i okolicznych miejscowości oraz pojedyncze obrazy przedstawiające tytułowe tematy: „Obrządek”, „Oracz”, „Tańczące pary”, „Biesiada weselna”.

 

Wycina z opłatka delikatne kompozycje jednopłaszczyznowe i przestrzenne, białe i wielobarwne, nawiązujące formą do najstarszych wzorów: gwiazd, kręgów, kulistych światów, szopek. Ozdabia je motywami religijnymi i ornamentami roślinnymi. Twórczość artystyczna Małgorzaty Pepłowskiej stanowi wartościową kontynuacje regionalnych tradycji i aktywności artystycznej.